Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Μουτεβελί

Συγγραφή : Πίγκου Ευαγγελία (24/9/2001)

Για παραπομπή: Πίγκου Ευαγγελία, «Μουτεβελί», 2001,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=12039>
Μουτεβελί (1/9/2009 v.1) Mütevelli - προς ανάθεση 
 

1. Τοποθεσία – Ιστορία

Το χωριό Μουτεβελί (Mütevelli) βρίσκεται στην κοιλάδα του Ύλλου, στα βορειοδυτικά κράσπεδα του όρους Çal Dağı σε υψόμετρο περίπου 100 μ., 48 χλμ. βορειοανατολικά της Σμύρνης και 15 χλμ. βορειοανατολικά της Μαγνησίας. Απαντά επίσης ως Μετεβελί, αλλά και ως Τσιφλίκι λόγω του τσιφλικιού στην άκρη του χωριού.1 Οι πρώτοι κάτοικοί του φαίνεται πως ήταν Μανιάτες οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Μαγνησίας πριν από την Ελληνική Επανάσταση ενθαρρυμένοι από την πολιτική της οικογένειας Καραοσμάνογλου.2Αργότερα κατοίκησαν στο χωριό και άλλοι ελληνόφωνοι από την υπόλοιπη Ελλάδα.

Σε στατιστική του 1905 απαντά ως μεικτό χωριό με ελληνόφωνους ορθόδοξους (550 άτομα) και τουρκόφωνους μουσουλμάνους κατοίκους (600 άτομα).3

2. Κοινωνία – Οικονομία

Εκκλησιαστικά το χωριό υπαγόταν στη μητρόπολη Εφέσου, ενώ διοικητικά στο μουδουρλίκι του Κόλντερε, στο καϊμακαμλίκι του Κασαμπά, στο μουτεσαριφλίκι της Μαγνησίας και στο βιλαέτι του Αϊδινίου. Αστυνομία υπήρχε στο χωριό Κόλντερε. Η εκκλησία του χωριού ήταν αφιερωμένη στον άγιο Ιωάννη και γιόρταζε στις 24 Ιουνίου. Στο λόφο Μαλτεπέ, περίπου 1 χλμ. ανατολικά του χωριού, γινόταν λιτανεία την Τρίτη του Πάσχα, ενώ την ημέρα της εορτής του αγίου Γεωργίου γίνονταν ιπποδρομίες στο χωριό.

Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και λιγότερο με την κτηνοτροφία. Τα περισσότερα χωράφια ανήκαν στο τσιφλίκι που απλωνόταν δίπλα στο χωριό, το οποίο, τις τελευταίες δεκαετίες πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή, είχε περάσει στην κυριότητα δύο Αρμενίων. Οι γεωργοί παρήγαν σιτάρι, κριθάρι, κουκιά, βαμβάκι, καπνά και σταφίδα. Τμήμα της παραγωγής διοχετευόταν στην αγορά της Μαγνησίας.

Το Μουτεβελί είχε μεικτό δημοτικό εξατάξιο σχολείο. Πριν από το 1914 υπήρχαν και δύο τάξεις γυμνασίου. Όμως σε στατιστικό πίνακα του 1905 εμφανίζεται να έχει ένα διτάξιο σχολείο αρρένων με 50 μαθητές και σχολικό προϋπολογισμό 25 τουρκικές λίρες.4 Το σχολείο βρισκόταν αρχικά στην αυλή της εκκλησίας, κατόπιν όμως χτίστηκε καινούριο σχολείο πίσω από αυτήν. Τα σπίτια ήταν πλινθόκτιστα με μεγάλες αυλές, ενώ έξω από το χωριό υπήρχε νερόμυλος.

3. Εγκατάσταση στην Ελλάδα

Οι κάτοικοι του χωριού μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκαν στην Αξιούπολη και το Πολύκαστρο του Κιλκίς και στους προσφυγικούς συνοικισμούς της Θήβας και της Νέας Ιωνίας Βόλου.

1. Στην τουρκική γλώσσα η λέξη mütevelli σημαίνει επίτροπος ή διαχειριστής βακουφιού.

2. Σολδάτος, Χ., Ο οικονομικός βίος των Ελλήνων της Δυτικής Μικράς Ασίας 1880-1922 (Αθήνα 1994), σελ. 32.

3. «Στατιστικός Πίναξ της Επαρχίας Εφέσου (έδρα Μαγνησίας)», Ξενοφάνης 2 (Αθήναι 1905), σελ. 426-427. Υπάρχει και η άποψη ότι ήταν αμιγώς ελληνικό χωριό με 150 έως 180 σπίτια και περίπου 800 κατοίκους στις αρχές του 20ού αιώνα. Βλ. Καραμήτσιος, Σ., Το Μετεβελί και τα Ρωμιοχώρια του κάμπου της Μαγνησίας στη Μικρά Ασία (Θεσσαλονίκη 1998), σελ. 17· Αρχείο Προφορικής Παράδοσης Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, φάκ. Α 26.

4. «Στατιστικός Πίναξ της Επαρχίας Εφέσου (έδρα Μαγνησίας)», Ξενοφάνης 2 (Αθήναι 1905), σελ. 426-427.

     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.