Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Παμπουτζάκι

Συγγραφή : Σταματόπουλος Δημήτριος (4/9/2001)

Για παραπομπή: Σταματόπουλος Δημήτριος , «Παμπουτζάκι», 2001,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=12147>
Παμπουτζάκι (2/9/2009 v.1) Pabucak - δεν έχει ακόμη εκδοθεί 
 

1. Ανθρωπογεωγραφία

Χωριό σε πέρασμα, 4 χλμ. ΝΑ της όχθης της λίμνης της Νίκαιας, 9 χλμ. ΝΔ της Νίκαιας, 44 χλμ. Α-ΝΑ της Κίου και 55 χλμ. ΒΑ της Προύσας. Το χωριό κατοικούνταν αποκλειστικά από ελληνορθοδόξους. Οι περισσότεροι ήταν Πόντιοι έποικοι από το Μαντέν της περιοχής των Κοτυώρων (Ορντού) (250 σε σύνολο περίπου 300 οικογενειών). Οι ποντιακής καταγωγής κάτοικοί του αποκαλούσαν το χωριό Παμπουτζάκι. Οι «ντόπιοι» κάτοικοί του (οι ελληνορθόδοξοι, δηλαδή, που έμεναν εκεί πριν από την εγκατάσταση των Ποντίων, 50 οικογένειες) το αποκαλούσαν Παμπουτζάκ Ντεβρέν(τ) ή μόνο Παμπουτζάκ. Με το όνομα Παμπουτζάκ Ντεβρέν(τ) εμφανιζόταν και στα επίσημα εκκλησιαστικά και κρατικά οθωμανικά έγγραφα. Δεν είναι γνωστή η ετυμολογία της ονομασίας (dervent ή derbent=δερβένι, πέρασμα, κλεισούρα). Σύμφωνα με προφορική παράδοση, το τοπωνύμιο ετυμολογείται από το όνομα ενός ληστή που οι ελληνορθόδοξοι του οικισμού κατάφεραν να εξοντώσουν, με συνέπεια το οθωμανικό κράτος να τους παραχωρήσει την περιοχή όπου έχτισαν το χωριό.

Οι κάτοικοι πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή έφταναν τους 1.500 (300 οικογένειες).1 Οι έποικοι από το Μαντέν, όπως είναι φυσικό, μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο, ενώ οι «ντόπιοι» ελληνορθόδοξοι ήταν τουρκόφωνοι, αν και κάποιοι από αυτούς μάλλον κατάγονταν από τη Ρούμελη. Η μετανάστευση των Ποντίων πρέπει να τοποθετηθεί χρονικά κατά τη δεκαετία 1860-1870, όπως συνέβη και στα χωριά της περιοχής του Καρασού.

2. Διοικητική και εκκλησιαστική υπαγωγή

Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε για τις αρχές του 20ού αιώνα, το Παμπουτζάκι υπαγόταν απευθείας στο καϊμακαμλίκι του Γενίσεχιρ, το οποίο με τη σειρά του ανήκε στο μουτεσαριφλίκι του Μπιλετζίκ του βιλαετιού της Προύσας. Το χωριό διοικούνταν από ένα μουχτάρη και 4 ή 5 αζάδες, οι οποίοι εκλέγονταν σε γενική συνέλευση των κατοίκων «διά βοής». Υπήρχε επίσης ανεξάρτητη εφοροεπιτροπή, υπεύθυνη για τη λειτουργία του σχολείου και της εκκλησίας. Το χωριό ανήκε εκκλησιαστικά στη μητρόπολη Νικαίας.

3. Οικιστική οργάνωση - εκπαίδευση

Το Παμπουτζάκι είχε εννέα μαχαλάδες με μεγαλύτερο αυτό στον οποίο βρισκόταν η εκκλησία του χωριού, η οποία ήταν αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο. Εκεί βρισκόταν και το μεικτό εξατάξιο σχολείο. Τα παιδιά διδάσκονταν το αλφαβητάρι, ιερά ιστορία, αριθμητική, καλλιγραφία, αλλά και αρχαία ιστορία.

4. Στοιχεία Οικονομίας

Οι κάτοικοι παρήγαν δημητριακά, μετάξι, ελιές, οπωροκηπευτικά. Επίσης ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Εμπορικά κέντρα για το Παμπουτζάκι ήταν η Νίκαια, η Προύσα και η Κίος.

5. Εγκαστάσταση στην Ελλάδα

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, οικογένειες από το Παμπουτζάκι εγκαταστάθηκαν στην Καβάλα, στη Δράμα και σε χωριά της περιοχής των Σερρών (Νέα Ζίχνη, Αλιστράτη, Γάζωρο).

1. Αρχείο Προφορικής Παράδοσης Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, φάκ. Β 100. Ο Γ. Ιωσηφείδης αναφέρει ότι στις αρχές του 20ού αιώνα (1905) ο οικισμός είχε 1.800 κατοίκους (πάνω από 300 οικίες), όλοι ελληνορθοδόξοι, Ιωσηφείδης, Γ., «Περί τινων πόλεων και κωμών της Βιθυνίας», Ξενοφάνης 2:1 (1905), σελ. 512. Το 1867 υπήρχαν στον οικισμό 150 ελληνορθόδοξες οικογένειες, βλ. Κλεώνυμος, Μ. – Παπαδόπουλος, Χ., Βιθυνικά, ή Επίτομος μονογραφία της Βιθυνίας και των πόλεων αυτής (Κωνσταντινούπολις 1867), σελ. 147. Ο Θ. Καβαλιέρος-Μαρκουίζος αναφέρει 250 οικογένειες ελληνορθοδόξων για το 1909, βλ. Καβαλιέρος-Μαρκουίζος, Θ., Από Κωνσταντινουπόλεως εις Νίκαιαν. Ταξειδιωτικαί εντυπώσεις εκ Βιθυνίας, μετ’ εικόνων (Κωνσταντινούπολις 1909), σελ. 162. Η στατιστική του Οικουμενικού Πατριαρχείου του 1922, Patriarcat Oecumenique, Les atrocités Kémalistes dans les régions du Pont et dans le reste de l’Anatolie (Constantinople 1922), σελ. 264, αναφέρεται σε 1.100 κατοίκους.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.