Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Κωνσταντινούπολη ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω
 

ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Σε πλήρη συνέπεια με τις μεθοδολογικές αρχές σύστασης του έργου (μάκρο- και μικροϊστορική προσέγγιση, ) περιλήφθηκε ένας μεγάλος αριθμός λημμάτων, που δεν εμπίπτουν στις συνήθεις κατηγορίες των τοπωνυμίων, προσώπων και γεγονότων, τα οποία αποτελούν κατά κανόνα τη συντριπτική πλειονότητα των περιεχομένων αντίστοιχων συμβατικών έργων. Πρόκειται για λήμματα που εντάξαμε στην κατηγορία "Γενικά" ακριβώς γιατί καλύπτουν ένα ευρύτατο θεματικό πεδίο.

Τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκαν είναι:

  • η συνάφεια με το ελληνικό στοιχείο
  • η σημασία για την κατανόηση του ελληνικού πολιτισμικού φαινομένου
  • η σημασία για την κατανόηση του περιβάλλοντος περί τον ελληνισμό
  • η ιδιοτυπία ή καινοτομία του φαινομένου
  • η διαχρονικότητα της εμφάνισής του
  • η συνάρτησή του με τον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο
  • η βαρύτητά του στον καθορισμό της ιδιοσυστασίας του ελληνισμού
  • η αναγκαιότητά του για τη διεπιστημονική θεώρηση του ελληνικού πολιτισμού

Τα λήμματα αυτά καθιστούν εφικτή την προσέγγιση εξειδικευμένων θεμάτων σε έξι κατ' αρχήν μεγάλες κατηγορίες: 

  • Κοινωνία
  • Οικονομία
  • Διοίκηση
  • Πολιτική
  • Θρησκεία
  • Πολιτισμός

Στα λήμματα της Κοινωνίας εξετάζονται οι θεσμοί, οι κοινωνικές τάξεις, η ιεραρχία τους και άλλες μορφές οργάνωσης, οι λαοί, οι μικρότερες ομάδες και οι μετακινήσεις τους, καθώς και διάφορα ιδεολογικά και εθνοτικά ζητήματα.

Στα λήμματα της Οικονομίας αναπτύσσονται θέματα που αφορούν τις πρώτες ύλες, την πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή, τις παραγωγικές σχέσεις, το εμπόριο και τις συναλλαγές, τη νομισματική και πιστωτική πολιτική, τη βιοτεχνία και την κατανάλωση.

Στην Διοίκηση έχουν περιληφθεί λήμματα σχετικά με τους θεσμούς και τα αξιώματα, τις πολιτειακές δομές και το στρατό, τις μορφές διοίκησης και ιεραρχίας.

Στην Πολιτική εμπεριέχονται λήμματα που αφορούν την άσκηση της εξουσίας, τον ανταγωνισμό μεταξύ θεσμών ή συνομαδώσεων, τη διπλωματία και τη συλλογική δράση.

Στην κατηγορία της Θρησκείας δίνεται έμφαση σε λήμματα για τα δόγματα, τις αιρέσεις και την εκκλησιαστική οργάνωση, καθώς και για τις διάφορες θρησκευτικές ομάδες, 

Τέλος στον Πολιτισμό τα λήμματα πραγματεύονται ζητήματα των καλών τεχνών (καλλιτέχνες, ρεύματα και έργα), των γραμμάτων και της λόγιας παράδοσης, της ελληνικής γλώσσας και των διαλέκτων, των επιστημών και της φιλοσοφίας, της εκπαίδευσης και του αθλητισμού, καθώς και ζητήματα λαϊκού πολιτισμού και καθημερινής ζωής.

Οι βασικές αυτές κατηγορίες εκφράζονται ενδεχομένως με κατά τι διαφορετικό τρόπο στις ομάδες λημμάτων που αφορούν την εκάστοτε χρονική περίοδο. Έτσι, για την περίοδο της αρχαιότητας τα σχετικά λήμματα, μια που αφορούν την πόλη του Βυζαντίου πριν την ανακήρυξή της σε πρωτεύουσα του Ανατολικού Ρωμαϊκού Κράτους, είναι κατ' ανάγκην λίγα και δεν διαφοροποιούνται εσωτερικά σε χωριστές κατηγορίες. Σε ό,τι αφορά τη Βυζαντινή περίοδο, η κατηγορία Διοίκηση εμπεριέχει εκείνην της Πολιτικής, ενώ, λόγω της πληθώρας των σχετικών στοιχείων, η κατηγορία Τέχνη / Αρχιτεκτονική, στην οποία εντάσσονται πολλά λήμματα για δομικά έργα, έχει αυτονομηθεί από εκείνην του Πολιτισμού. Το ίδιο έχει συμβεί με την κατηγορία Λαοί που έχει αυτονομηθεί από εκείνην της Κοινωνίας. Τέλος, σε ό,τι αφορά την Οθωμανική και Νεότερη περίοδο, τα λήμματα που θα εντάσσονταν στην κατηγορία Θρησκεία, λόγω της στενής σχέσης του θρησκευτικού παράγοντα με τη διαμόρφωση της κοινωνικής δομής και με τη συγκρότηση διοικητικών θεσμών, έμπεριέχονται σε συγκεκριμένη υποκατηγορία της θεματικής κατηγορίας Κοινωνία, αλλά και στη θεματική κατηγορία Διοίκηση.