Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Ειρήναρχος

Συγγραφή : Γιαννακόπουλος Νικόλαος (5/3/2001)

Για παραπομπή: Γιαννακόπουλος Νικόλαος, «Ειρήναρχος», 2001,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=12390>
Ειρήναρχος (12/12/2008 v.1) Eirenarch (4/8/2009 v.1) 
 

1. Εισαγωγή

Ένας από τους βασικότερους στόχους της ρωμαϊκής κυριαρχίας στις επαρχίες ήταν η τήρηση της τάξης και του νόμου. Φυσικά ο στρατός αποτελούσε το κυριότερο όργανο αστυνόμευσης, ωστόσο σημαντική στον τομέα αυτό ήταν και η συνεισφορά των πολυάριθμων πόλεων που υπάγονταν στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Άλλωστε οι Ρωμαίοι είχαν αναπτύξει μια μη γραφειοκρατική διοίκηση αφήνοντας μεγάλα περιθώρια στις πόλεις να αυτοδιοικούνται και να αναλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος των απαραίτητων καθηκόντων για την αρμονική λειτουργία του κράτους.1

2. Ο θεσμός της ειρηναρχίας

Κάτω από αυτές τις συνθήκες παρουσιάζονται στις πόλεις της Μικράς Ασίας κατά την Αυτοκρατορική περίοδο, από τα τέλη περίπου του 1ου αι. μ.Χ.,2 αξιωματούχοι με αρμοδιότητα τη διατήρηση της τάξης. Είναι οι ειρήναρχοι ή ειρηνάρχες ή οι φύλακες της ειρήνης. Αν και πρόκειται για το ίδιο αξίωμα η τιτλοφορία ποικίλλει σύμφωνα με τις τοπικές συνήθειες και ενδεχομένως τη λογοτεχνική παράδοση στην οποία εντάσσεται ο συγγραφέας που το μνημονεύει.3 Σταθερός όμως παραμένει σε κάθε περίπτωση ο όρος «ειρήνη» ακριβώς για να δηλωθεί το κοινωνικό αγαθό που οι εν λόγω αξιωματούχοι καλούνται να προασπίσουν. Πρόκειται για την εσωτερική ασφάλεια αλλά και γενικότερα για τη διατήρηση των παραδεδομένων θεσμών της κοινωνίας.4

Οι αξιωματούχοι αυτοί εντάσσονται στο θεσμικό πλαίσιο των πόλεων της Μικράς Ασίας. Ο τρόπος με τον οποίο καταλαμβάνουν το ειρηναρχικό αξίωμα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς βασίζεται στη σύμπραξη τόσο των τοπικών αρχών των επιμέρους πόλεων όσο και της ρωμαϊκής επαρχιακής διοίκησης. Τις λεπτομέρειες της διαδικασίας τις γνωρίζουμε από ένα χωρίο του σοφιστή Αίλιου Αριστείδη. Κάθε πόλη κατάρτιζε έναν κατάλογο με τα ονόματα των δέκα επιφανέστερων πολιτών της. Ο κατάλογος αυτός αποστελλόταν στον επαρχιακό διοικητή, ο οποίος ύστερα από μελέτη επέλεγε ένα πρόσωπο για την ανάληψη του αξιώματος.5 Η θητεία ήταν ενιαύσια. Αν και υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν πως η διαδικασία αυτή άλλαξε με την πάροδο του χρόνου, οι βασικές της κατευθύνσεις παρέμειναν σταθερές.6 Έτσι νομικά κείμενα της Ύστερης Αυτοκρατορικής περιόδου επιβεβαιώνουν πως οι ειρήναρχοι επιλέγονταν από τις τάξεις των βουλευτών κάθε πόλης, αλλά παράλληλα προβάλλουν με έμφαση το γεγονός πως ο διορισμός γινόταν από τον επαρχιακό διοικητή και επικυρωνόταν από τον αυτοκράτορα.7

3. Αρμοδιότητες των ειρηνάρχων

Διαπιστώνεται λοιπόν ότι η ρωμαϊκή διοίκηση επεμβαίνει αποφασιστικά στην επιλογή των ειρηνάρχων διατηρώντας τον τελευταίο λόγο, κάτι που δεν ήταν σύνηθες για τις αυτοδιοικούμενες πόλεις της Μικράς Ασίας. Ο λόγος φυσικά πρέπει να αναζητηθεί στον ιδιαίτερο χαρακτήρα του αξιώματος. Κύρια αρμοδιότητα των ειρηνάρχων είναι η αναζήτηση, σύλληψη και παραπομπή στο δικαστήριο του επαρχιακού διοικητή ατόμων που διαπράττουν παράνομες ενέργειες. Καθήκον τους είναι επίσης να διενεργούν μια πρώτου βαθμού στοιχειώδη ανάκριση και να αποστέλλουν τα αποτελέσματά της με τη μορφή υπομνήματος στις επαρχιακές αρχές, που ενώπιόν τους παρουσιάζονται και οι ίδιοι, για να εκθέσουν προφορικά τα πορίσματα των ερευνών τους.8 Προκειμένου να είναι σε θέση να επιτελούν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους διαθέτουν μια μικρή ένοπλη δύναμη, τους «διωγμίτες» που αποτελούν τα εκτελεστικά τους όργανα κατά τη διάρκεια της καταδίωξης των παρανόμων.9 Οι ειρήναρχοι δραστηριοποιούνται κυρίως στην ύπαιθρο,10 καθώς η αγροτική περιφέρεια των πόλεων και οι τυχόν ορεινές ή δυσπρόσιτες εκτάσεις που τις περιέβαλλαν αποτελούσαν το ασφαλέστερο καταφύγιο και ορμητήριο ληστρικών ομάδων στο βαθμό που ο έλεγχός τους από τις αρχές των πόλεων ήταν συχνά προβληματικός.11

Ωστόσο στο στόχαστρό τους δε βρίσκεται μόνο η οργανωμένη ληστεία της υπαίθρου. Στις πηγές μας τους βλέπουμε να κινητοποιούνται εναντίον χριστιανών επισκόπων, να τους συλλαμβάνουν και να τους προσάγουν στο Ρωμαίο επαρχιακό διοικητή για να δικαστούν.12 Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν την εμπλοκή τους σε αυτό που θα ονομάζαμε σήμερα αστικό έγκλημα (διαρρήξεις, ξυλοδαρμοί, μικροκλοπές),13αλλά και την επέμβασή τους σε περιπτώσεις που μέσα στις πόλεις ξεσπούσαν ταραχές και συγκρούσεις.14 Η δικαιοδοσία τους λοιπόν εκτείνεται όχι μόνο στην ύπαιθρο αλλά και εντός του άστεως. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο το γεγονός πως στην Κολοφώνα ο ειρήναρχος φαίνεται να ήταν επιφορτισμένος και με την ομαλή λειτουργία της αγοράς.15

Είναι σαφές πως οι εξουσίες και οι αρμοδιότητες των ειρηνάρχων ήταν ιδιαίτερα σημαντικές και ασφαλώς το ρωμαϊκό κράτος θα ενδιαφερόταν και θα φρόντιζε να ασκούνται με τρόπο τέτοιο ώστε να αποφεύγονται ενδεχόμενες καταχρήσεις και αυθαιρεσίες. Οπωσδήποτε οι Ρωμαίοι δεν ήταν διατεθειμένοι να δείξουν τυφλή εμπιστοσύνη στους ειρήναρχους των πόλεων, οι οποίοι θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τη δύναμη του αξιώματος για να ενοχοποιήσουν πολιτικούς ή προσωπικούς τους αντιπάλους κατασκευάζοντας αδικήματα ή κατηγορίες.16 Για το λόγο αυτό κρινόταν απαραίτητο τόσο να αξιολογηθούν τα πρόσωπα που θα αναλάμβαναν αυτό το «ευαίσθητο» αξίωμα όσο και να ελεγχθεί ο τρόπος με τον οποίο θα ασκούσαν τα καθήκοντά τους.

4. Η κοινωνική προέλευση των ειρηνάρχων

Οι ειρήναρχοι είναι πρόσωπα που κατεξοχήν προέρχονται από τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα των πόλεων της Μικράς Ασίας. Το ειρηναρχικό αξίωμα είναι μόνο ένα μεταξύ πολλών άλλων που αναλαμβάνουν, όπως αυτά του αγορανόμου, του στρατηγού, του πρώτου άρχοντος και άλλα. Παράλληλα αναπτύσσουν ποικίλη ευεργετική δράση με την ανάληψη της φροντίδας για τον επισιτισμό της και αναλαμβάνουν αγωνοθεσίες και αρχές ιερατικού και θρησκευτικού χαρακτήρα. Γίνεται φανερό λοιπόν πως η ευθύνη για την αστυνόμευση και τη διατήρηση της ειρήνης στις πόλεις της Μικράς Ασίας εναπόκειται στις οικονομικοπολιτικές ελίτ αυτών για τα μέλη των οποίων η ειρηναρχία συνιστά μέρος της γενικότερης σταδιοδρομίας τους στη δημόσια ζωή.17

5. Ο ιδεολογικός χαρακτήρας του θεσμού

Η διάδοση του ειρηναρχικού θεσμού σε όλη σχεδόν τη Μικρά Ασία αναμφίβολα συνιστούσε μια ρύθμιση διοικητικού χαρακτήρα. Προφανής στόχος ήταν η καλύτερη διαχείριση των ζητημάτων ασφαλείας με τη δημιουργία εξειδικευμένων οργάνων.18 Ωστόσο, η εξέταση του θεσμού αποκλειστικά με αυτά τα κριτήρια είναι μονομερής. Στις πόλεις της Ανατολής υπήρχαν από το παρελθόν και άλλα όργανα αστυνόμευσης, όπως οι παραφύλακες που εξακολουθούν να δρουν παράλληλα με τους ειρηνάρχους.19 Στην τιτλοφορία όμως των τελευταίων σταθερό συνθετικό αποτελεί η «ειρήνη», μια έννοια κεφαλαιώδους σημασίας για τις ιδεολογικές διεργασίες της Αυτοκρατορικής περιόδου.

Η επιβολή της ειρήνης με τη μορφή της Ρax Romana/Pax Augusta και η προβολή των αυτοκρατόρων ως φορέων και εγγυητών της αποτελούσε το βασικότερο μέσο νομιμοποίησης του imperium Romanum στις επαρχίες.20 Στα πλαίσια αυτά η παρουσία των ειρηνάρχων ανάμεσα στα παραδοσιακά όργανα διακυβέρνησης των ελληνικών πόλεων σηματοδοτούσε την ένταξη της έννοιας-συμβόλου της Ρax Romana στο θεσμικό τους πλαίσιο και την πολιτική τους παράδοση και ταυτότητα. Οι τοπικές αριστοκρατίες υιοθετούσαν πρόθυμα το ρόλο του εγγυητή της ειρήνης επιτελώντας έτσι σε τοπική κλίμακα την ίδια λειτουργία που σε «οικουμενικό» επίπεδο αναλάμβανε ο αυτοκράτορας και το ρωμαϊκό κράτος. Το αποτέλεσμα ήταν η ταύτισή τους με το αυτοκρατορικό καθεστώς στη βάση όχι μόνο των κοινών συμφερόντων αλλά και κοινών κοινωνικών λειτουργιών. Έτσι η εκούσια συνεργασία των αυτοδιοικούμενων πόλεων και του ρωμαϊκού κράτους συνιστούσε παράγοντα ενσωμάτωσης των πρώτων στο δεύτερο.

1. Για τα θέματα που αφορούν τη διοικητική οργάνωση του ρωμαϊκού κράτους υπάρχει μεγάλος αριθμός μελετών. Ο αναγνώστης μπορεί να βρει μια καλή εισαγωγή στο  βιβλίο  των Garnsev, P. – Saller, R., The Roman Empire. Economy, society and culture (London 1987).

2. Η πρωιμότερη σχετική μαρτυρία ανήκει στο έτος 79 μ.Χ. και προέρχεται από τη Φρυγία όπου σε αναθηματική επιγραφή μνημονεύεται ο «ειρηνοφύλαξ της επαρχίας» Τίτος Φλάβιος Ήλιος, απελεύθερος του αυτοκράτορα Βεσπασιανού, βλ. Drew-Bear,T. – Naour, C., "Divinites de Phrygie", ΑΝRW II 18. 3 (1987), σελ. 1967-1979. Ο Ήλιος ως αυτοκρατορικός απελεύθερος ήταν αξιωματούχος των αυτοκρατορικών υπηρεσιών και όχι μιας πόλης. Στη συνέχεια παρατηρείται   μια  διαδικασία αποκέντρωσης με αποτέλεσμα η ειρηναρχία να ενταχθεί στο θεσμικό πλαίσιο των αυτοδιοικούμενων πόλεων. Ήδη στον ύστερο 1ο ή πρώιμο 2ο αι. μ.Χ. χρονολογείται μια επιγραφή από τα Μικρά Κίβυρα της Τραχείας Κιλικίας η οποία μνημονεύει τον Αρτεμίδωρο που είχε αναλάβει τη διαφύλαξη της ειρήνης στην υπαίθρια περιοχή γύρω από ένα βωμό του Ηρακλή. Βλ. Bean, G.E. – Mitford, T.B., Journeys in Rough Cilicia, 1964-1968 (Wien 1970), σελ. 61. Πάντως το 116-117 μ.Χ. το ειρηναρχικό αξίωμα στη Σεβαστόπολη της Καρίας υπήρχε ήδη για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να συστηματοποιηθεί μια δέσμη αντίστοιχων προνομίων και διακρίσεων που αποδίδονταν σε επιφανείς πολίτες χωρίς οι ίδιοι να αναλαμβάνουν το αξίωμα, βλ. σχετικά Robert, L., Etudes Anatoliennes (Paris 1937), σελ. 339.

3. Στις επιγραφές  από  τις πόλεις της Μικράς Ασίας εναλλάσσονται οι όροι «ειρηνάρχης» και «ειρήναρχος». Τα νομικά κείμενα χρησιμοποιούν τον ίδιο όρο με τη λατινική του απόδοση «irenarcha». Ωστόσο, οι αττικιστές συγγραφείς όπως ο Αίλιος Αριστείδης και ο Λιβάνιος προτιμούν τους όρους «ειρηνοφύλαξ», «ειρήνης φύλαξ» και «προστάς της ειρήνης». Βλ σχετικά  Aelius Aristides, The complete works 2 (επιμ.) Behr, C.A. (Leiden 1981), σελ. 124 και Jones, A.H.M., The Later Roman Empire II (Oxford 1964), σελ. 1298, σημ. 29.

4. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο νομομαθής Αρκάδιος Χαρίσιος που έζησε την εποχή του Διοκλητιανού θεωρεί πως οι ειρήναρχοι προΐστανται της δημόσιας πειθαρχίας και της θεραπείας των ηθών (βλ. Πανδέκτες L.IV. 18.7.... disciplinae publicae et corrigendis moribus praeficiuntur.....).

5. Βλ. Aelius Aristides 50.72. κ.ε. Ο Αριστείδης, αν και δεν περιλαμβανόταν το όνομά του στον κατάλογο υποψηφίων που είχε υποβάλει η ιδιαίτερη πατρίδα του Αδριανού Θήραι, επιλέχθηκε από τον ανθύπατο Σεβήρο για να εκπληρώσει τα καθήκοντα του ειρηνάρχου. Την υποχρέωση αυτή προσπάθησε να αποφύγει με τη μεσολάβηση ισχυρών φίλων. Πάντως στο σημείο αυτό χρειάζεται να επισημανθεί πως υπήρχε η δυνατότητα το ειρηναρχικό αξίωμα να αναλαμβάνεται συγχρόνως από περισσότερα του ενός πρόσωπα. Αυτό άλλωστε υποδεικνύουν οι επιγραφές εκείνες που επισημαίνουν ότι κάποιος διατέλεσε «ειρήναρχος μόνος». Τέτοιες περιπτώσεις είναι γνωστές από τη Μίλητο (I. Didyma 333) και την Έφεσο (I. Eph. 30388, 3091, 3071). Επιπλέον επισημαίνεται και η δυνατότητα καθορισμού συγκεκριμένων περιοχών δικαιοδοσίας όπως μαρτυρεί η επιγραφή από τα Μικρά Κίβυρα που σχολιάστηκε στην υποσημ. 2 αλλά και μια επιγραφή από την Τερμησσό της Παμφυλίας (Τ.Α.Μ. 1.104 = SEG VI,31) που μνημονεύει κάποιον «ειρηνάρχη των άνω κωμών καί του δρυμού». Αυτός ο καταμερισμός καθηκόντων ίσως επιβαλλόταν από την εκτεταμένη υπαίθρια επικράτεια μιας πόλης ή από τη γειτνίαση της με περιοχές που δεν ελέγχονταν επαρκώς από το ρωμαϊκό κράτος και κατοικούνταν από φυλετικές ομάδες για τις οποίες η ληστεία συνιστούσε ένα αποδεκτό και πατροπαράδοτο τρόπο απόκτησης αγαθών και ζωής γενικά. (Βλ. και την υποσημ. 11).

6. Ο Αίλιος Αριστείδης επισημαίνει ότι η διαδικασία στην οποία αναφέρεται ίσχυε «κατ' εκείνους τους χρόνους». Ο διορισμός του από τον ανθύπατο Σεβήρο έλαβε χώρα το 153 μ.Χ., ενώ το κείμενο στο οποίο μνημονεύει το σχετικό επεισόδιο συντέθηκε το 171 μ.Χ., βλ. σχετικά  Behr, C.A., Aelius Aristides and the Sacred tales (Amsterdam1968), σελ. 88, σημ. 69 και σελ. 109 -110. Είναι φανερό ότι την εποχή συγγραφής του έργου η διαδικασία επιλογής των ειρηνάρχων είχε σε κάποια σημεία μεταβληθεί.

7. Βλ. σχετικά Codex Theodosianus VIII. 7.21 και Codex Justinianus Χ. 77[75].

8. Τα καθήκοντα αυτά των ειρηνάρχων εκτίθενται στους Πανδέκτες XI,VIII. III. 6. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ειρήναρχοι, αν και αξιωματούχοι των αυτοδιοικούμενων πόλεων, στην πράξη λειτουργούν ως όργανα του κρατικού μηχανισμού σε εκείνες τις πλευρές του που αφορούν την τήρηση της τάξης και την απονομή της δικαιοσύνης. (Βλ. και υποσημ. 12).

9. Στα τοιχώματα ενός σπηλαίου του όρους Hissar-Dag της νότιας Πισιδίας έχουν διαβαστεί επιγραφές με ονόματα ειρηνάρχων, οι οποίοι συνοδεύονται από διωγμίτες, βλ. σχετικά SEG VI 684-714. Πρβ. Robert, L., "Etudes Epigraphiques", BCΗ 52 (1928), σελ. 407-409. «Διωγμίτες» ως υφιστάμενοι των ειρηνάρχων παρουσιάζονται και σε μαρτύρια αγίων (βλ. υποσημ. 12). Στην Αντιόχεια της Συρίας οι υφιστάμενοι των ειρηνάρχων ονομάζονταν   «Κορυνηφόροι» (Λιβάν. 48.9), ήταν δηλαδή ροπαλοφόροι άνδρες. Για τους διωγμίτες βλ. Magie, D., Roman Rule in Asia Minor (Princeton 1950).

10. Η παρουσία ειρηνάρχων στο Hissar-Dag ερμηνεύεται στα πλαίσια της διενέργειας περιπολιών ή της καταδίωξης ληστών, βλ. Robert, L., Etudes Anatoliennes (Paris 1937), σελ. 339. Επιπλέον στα μαρτύρια των αγίων (βλ. υποσημ. 12) η σύλληψη των χριστιανών από τους ειρηνάρχους πραγματοποιείται στην ύπαιθρο.

11. Η ληστεία της υπαίθρου ήταν ενδημική σε όλη τη διάρκεια της Αυτοκρατορικής περιόδου ακόμη και σε περιοχές που από παλιά είχαν ενταχθεί στο Ιmperium Romanorum. Βλ. σχετικά Shaw, B.D., "Bandits in the Roman Empire", Past and Present 105 (1984), σελ. 3-52. Χρήσιμα στοιχεία για το φαινόμενο της ληστείας παραθέτει ο Mc Mullen, R., Enemies of the Roman Order (Oxford 1966), σελ. 255-256 και 261-266.

12. Βλ. Μαρτύριο Πολυκάρπου III-VIII, Μαρτύριο Νέστορος και Μαρτύριο Κόνωνος Ι-II. Η πιο πρόσφατη έκδοση των κειμένων αυτών είναι του Musurillo, H., Acts of the Christians Martyrs (Oxford 1972). Στην περίπτωση του Πολυκάρπου ο ειρήναρχος κινητοποιήθηκε για τη σύλληψη του επισκόπου της Σμύρνης ύστερα από καταγγελίες των πολιτών της. Αντίθετα στην περίπτωση του Κόνωνος και του Νέστορος έλαβε σχετική εντολή από το Ρωμαίο επαρχιακό διοικητή, γεγονός που επιβεβαιώνει την εκ των πραγμάτων ένταξη των ειρηνάρχων  στον κρατικό μηχανισμό (βλ. υποσημ. 8).

13. Ο χαρακτήρας των μαρτυριών για τους ειρηνάρχους (τιμητικές επιγραφές, νομικά και λογοτεχνικά κείμενα) δεν μας επιτρέπει να διεισδύσουμε με λεπτομέρειες στο εύρος των ζητημάτων που αντιμετώπιζαν. Το υλικό όμως των παπύρων της Αιγύπτου μάς πληροφορεί ότι οι εκεί ειρήναρχοι, πέρα από την παραπομπή των καταζητούμενων σε μια ανώτερη αρχή (βλ. Ρ. Oxy. 2107) ασχολούνταν και με την επιστροφή κλαπέντων αγαθών (βλ. Ρ. Stras n. 5), καθώς και με βιαιοπραγίες σε βάρος ιδιωτών (βλ. SΒ9105 και Ρ. Col. 242), Τίποτα δεν αποκλείει το ίδιο να συνέβαινε και στη Μικρά Ασία.

14. Μεταξύ του 396 και 398 οι ειρήναρχοι σε συνεργασία με άλλους άρχοντες στη Γάζα της Παλαιστίνης παρενέβησαν σε  συγκρούσεις μεταξύ χριστιανών και ειδωλολατρών. Βλ. σχετικά Gregoire, H. – Kugener, A.M., La vie de Porphyre, évêque de Gaza (Paris 1930), σελ. 22-25.

15. Ένα βαρίδιο της Αυτοκρατορικής περιόδου από την πόλη αυτή φέρει στον εμπροσθότυπό του την επιγραφή «λείτρα» και στον οπισθότυπο την επιγραφή: Άιμ[ίλιου] Σεν[ρώνιου]    Φρόντωνος ειρηνάρχου Κολοφωνίων μετά τω[ι]ν συναρχό[ντων], βλ. SEG XLII  1038. Είναι σαφές πως στην περίπτωση αυτή ο ειρήναρχος πιστοποιεί το βάρος των σταθμών που χρησιμοποιούνταν στις εμπορικές συναλλαγές στην αγορά της πόλης. Ενδεχόμενη έλλειψη καλής πίστης σε αυτές θα ήταν δυνατόν να οδηγήσει στη διασάλευση της δημόσιας πειθαρχίας.

16. Στις πηγές τεκμηριώνεται ότι συχνά ανέκυπταν τέτοιου είδους προβλήματα αν και δεν αποσαφηνίζεται ο ακριβής τους χαρακτήρας. Έτσι ο νομομαθής Μαρκιανός (Πανδέκτες XLVIII.III.6) αναφέρει πως ο αυτοκράτορας Αδριανός επεσήμαινε ότι οι ειρήναρχοι δε συνέτασσαν με καλή πίστη τα υπομνήματά τους. Γι' αυτό άλλωστε καλούνταν οι ίδιοι στα δικαστήρια προκειμένου να ελεγχθεί η ακρίβεια των ισχυρισμών τους. Μάλιστα ο Μαρκιανός συνιστά να τιμωρούνται όσοι ειρήναρχοι έχουν ενεργήσει με δόλο ή κακοβουλία.

17. Οι σχετικές επιγραφικές μαρτυρίες είναι πολυάριθμες. Βλ ενδεικτικά IGRR III 203 (Άγκυρα), SEG XXXIV 1107 (Έφεσος) IGRR III 226 (Πεσσινούς), IGRR IV 658 (Ακμονία),  IGRR IV 785 (Απάμεια), SEG XXXV 1365 (Αιζανοί), ΜΑΜΑ VIII 520 (Αφροδισίας).

18. Το ειρηναρχικό αξίωμα απαντά σε πολυάριθμες πόλεις της Επαρχίας της Ασίας, της Τραχείας Κιλικίας, της Πισιδίας, της Παμφυλίας και της Γαλατίας. Αναμφισβήτητα σε συνοριακές περιοχές όπως η Καππαδοκία οι ισχυρές στρατιωτικές μονάδες ασκούσαν και καθήκοντα αστυνόμευσης. Άλλωστε μείζονα προβλήματα ασφαλείας  όπως γενικευμένες εξεγέρσεις απαιτούσαν πάντα την επέμβαση του στρατού. Βλ. σχετικά Shaw, B.D.,"Bandits in the Roman Empire", Past and Present 105 (1984), σελ. 18-19.

19. Για τους παραφύλακες βλ. Jones, A.H.M., The Greek City from Alexander to Justinian (Oxford 1940), σελ. 212 και Magie, D., Roman Rule in Asia Minor (Princeton 1950), σελ. 1515, σημ. 47. Βλ. επίσης Robert, L., Études Anatoliennes (Paris 1937), σελ. 91-104.

20. Βλ. Woolf, G., "Roman Piece" στο Rich, J. – Shipley, G. (επιμ.), War and Society in the Roman world (London – New York 1993), σελ. 171- 194. Για τη διαμόρφωση του λόγου περί ειρήνης και την προσπάθεια των αυτοκρατόρων να ταυτιστούν με αυτόν βλ. Weinstock, S., "Pax and the 'Ara Pacis'", JRS 50 (1960), σελ. 44-48. Είναι ενδεικτικό το γεγονός πως οι λόγιοι της Αυτοκρατορικής εποχής θεωρούσαν την απουσία ληστρικών επιθέσεων και βιαιοπραγιών ως θεμελιώδες στοιχείο της Pax Romana. Βλ. Φίλων, Legatio at Gaii 146-147 και Επίκτητος III. 13.9 και III. 22. 55. Ο Ιουδαίος Φίλων μάλιστα αποδίδει στον Αύγουστο τον τίτλο του ειρηνοφύλακα.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.