Χάρτης "Itinerarium Βurdigalense"

1. Εισαγωγή

Το Itinerarium Burdigalense (Διαδρομή Μπορντό-Ιερουσαλήμ), όπως ήταν γνωστό στην ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στα Μεσαιωνικά χρόνια, ήταν η λεπτομερής περιγραφή της διαδρομής ενός ταξιδιού του 333 μ.Χ. με προορισμό τους Αγίους Τόπους. Τέτοιου είδους «διαδρομές» (Itineraria) γράφονταν συχνά, με σκοπό να διευκολύνουν τους ταξιδιώτες. Ήταν στην ουσία οι ταξιδιωτικοί οδηγοί της εποχής.

2. Το ταξίδι

Το ταξίδι που περιγράφεται είχε αφετηρία το Μπορντό και κατευθυνόταν μέσω νότιας Γαλλίας και βόρειας Ιταλίας στο Μιλάνο. Από το Μιλάνο δίνονται δύο εναλλακτικές διαδρομές. Η μία ακολουθεί την Ιταλική Χερσόνησο ως το νότιο άκρο της, και η άλλη, που φαίνεται να είναι η κύρια διαδρομή, οδηγεί προς τα ανατολικά: Ακουηλήια, Ποετόβιο (Ptuj), Σίρμιο, Ναϊσσός (Νις), Σαρδική (Σόφια), Κωνσταντινούπολη, Χαλκηδόνα, Άγκυρα, Ταρσός, Τύρας, Καισάρεια Σεβαστή, Νεάπολη (Ναμπλούζ). Δίνονται κατατοπιστικές σημειώσεις για διάφορους σταθμούς του ταξιδιού, πράγμα που κάνει το κείμενο ιδιαίτερα ενδιαφέρον για όσους αναζητούν πληροφορίες για τις πόλεις της Μικράς Ασίας την εποχή εκείνη. Χάρη στις σημειώσεις αυτές γνωρίζουμε ότι οι ταξιδιώτες αναχώρησαν από την Κωνσταντινούπολη στις 30 Μαΐου του 333 μ.Χ., κατά την υπατεία του Δαλματικού και του Ζηνοφίλου, και επέστρεψαν σε αυτή στις 26 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Κατά την επιστροφή τους στη Γαλλία ακολούθησαν διαφορετική πορεία στο τελευταίο μέρος του ταξιδιού τους: μετά τη μακεδονική Ηράκλεια πήγαν στην Αυλώνα και από εκεί πέρασαν στο Μπρίντιζι. Στη συνέχεια άρχισαν να ανεβαίνουν μέσω Κάπουας, Ρώμης, Φάνο και Μιλάνου.

3. Χρησιμότητα

Το Itinerarium Burdigalense, όπως και πολλά άλλα παρόμοια κείμενα, απευθυνόταν κυρίως σε στρατιωτικούς αλλά και σε πολίτες που, όπως και οι συγγραφείς του, ξεκινούσαν για μακρινά ταξίδια, είτε με τα πόδια είτε με άλογο είτε με κάποια άμαξα, με επαγγελματικό σκοπό ή για αναψυχή (η οποία τότε αποτελούσε συνδυασμό επίσκεψης σε μνημεία και ιερού προσκυνήματος). Πάνω στη διαδρομή είναι σημειωμένοι σταθμοί ανά 6 μίλια, ενώ η τυπική ημερήσια απόσταση που μπορούσε να διανύσει κανείς με τα πόδια θα πρέπει να ήταν 18 μίλια.