Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Κύρος o Νεότερος

Συγγραφή : Στεφανίδου Βέρα (12/7/2005)

Για παραπομπή: Στεφανίδου Βέρα, «Κύρος o Νεότερος», 2005,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=4991>

Κύρος o Νεότερος (23/1/2006 v.1) Cyrus the Younger (21/2/2007 v.1) 
 

1. Γέννηση – Οικογένεια

Ο Κύρος Β΄ ήταν ο δεύτερος από τους τέσσερις γιους του Δαρείου Β΄ και της Παρυσάτιδος.1 Γεννήθηκε στην Περσία, λίγο μετά την ενθρόνηση του πατέρα του, το 424 π.Χ.

2. Δράση

To 408/407 π.Χ. ο Δαρείος Β΄ ανέθεσε στον Κύρο Β΄ τις σατραπείες της Λυδίας, της Μεγάλης Φρυγίας και της Καππαδοκίας. Το γεγονός αυτό είχε αποτέλεσμα τον περιορισμό των διοικητικών αρμοδιοτήτων των σατραπών Τισσαφέρνη και Φαρναβάζου. Επίσης, ο Κύρος ο Β΄ αναφέρεται ως «κάρανος» (αρχιστράτηγος) της Μικράς Ασίας και με αυτή την ιδιότητα είχε τον έλεγχο των περσικών στρατευμάτων που ήταν συγκεντρωμένα στην περιοχή.

Μια από τις σημαντικές ενέργειες του Πέρση πρίγκιπα ήταν ότι πρόσφερε γενναιόδωρη οικονομική βοήθεια στο στρατηγό των Σπαρτιατών Λύσανδρο,2 χάρη στην οποία οι Λακεδαιμόνιοι ανέπτυξαν το ναυτικό τους και κατάφεραν τελικά να νικήσουν στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Θεωρείται μάλιστα πιθανό ο Κύρος να υποστήριξε το Λύσανδρο, γιατί ήθελε να εξασφαλίσει τη βοήθεια της Σπάρτης στα μελλοντικά σχέδια του να διαδεχτεί τον πατέρα του στο θρόνο της Περσικής Αυτοκρατορίας.

Το 405 π.Χ. ο Κύρος Β΄ επέστρεψε στα Σούσα και στην περσική αυλή, ύστερα από πρόσκληση του Μεγάλου Βασιλέα, ο οποίος ήταν άρρωστος.3 Η συνοδεία του Κύρου περιλάμβανε το σατράπη της Καρίας Τισσαφέρνη και 300 Έλληνες στρατιώτες.4 Μετά το θάνατο του Δαρείου Β΄ (404 π.Χ.) και την ενθρόνιση του μεγαλύτερου γιου του, του Αρταξέρξη Β΄, ο Τισσαφέρνης φανέρωσε στο νέο βασιλιά ότι ο Κύρος συνωμοτούσε εναντίον του. Ο Κύρος συνελήφθη και κινδύνεψε να θανατωθεί, σώθηκε όμως χάρη στην παρέμβαση της μητέρα του Παρυσάτιδος, συγχωρέθηκε και επέστρεψε στο αξίωμά του.5

Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, το προσβλητικό αυτό συμβάν, το οποίο ο ίδιος θεωρεί συκοφαντία, επηρέασε καθοριστικά τις αποφάσεις του Κύρου, ο οποίος ξεκίνησε να σχεδιάζει την άνοδό του στην εξουσία.6 Ο Κύρος ανέπτυξε έντονη πολιτική και στρατιωτική δραστηριότητα και προσπάθησε να διευρύνει την επικράτειά του με προσαρτήσεις εδαφών από τις γειτονικές σατραπείες. Κατόρθωσε να αποσπάσει τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας από τον Τισσαφέρνη, με τον οποίο και συγκρούστηκε το 402 π.Χ. για την κατοχή της Μιλήτου. Απώτερος σκοπός του, όπως προαναφέραμε, ήταν ο θρόνος των Αχαιμενιδών. Προέβαλε μάλιστα ως επιχείρημα των φιλοδοξιών του το γεγονός ότι ο ίδιος, αν και νεότερος γόνος του Δαρείου Β΄, είχε το πλεονέκτημα να είναι πορφυρογέννητος.

Ο Κύρος συγκέντρωσε ελληνικά και περσικά στρατεύματα, προκειμένου να μπορεί να αμυνθεί έναντι του Τισσαφέρνη, και κατόπιν με τη δικαιολογία ότι ήθελε να εκστρατεύσει εναντίον των φυλών του Ταύρου (Πισιδών) συγκέντρωσε μεγάλο αριθμό Ελλήνων μισθοφόρων.7 Ζήτησε επίσης τη βοήθεια των Λακεδαιμόνιων, οι οποίοι έστειλαν ένα επικουρικό σώμα που συνάντησε το στρατό του Κύρου στην Κιλικία, ενώ στις επιχειρήσεις πήρε μέρος και ο σπαρτιατικός στόλος.8

Την άνοιξη του 401 π.Χ., οι προετοιμασίες είχαν ολοκληρωθεί και ο Κύρος ξεκίνησε την εκστρατεία εναντίον του Αρταξέρξη Β΄, χωρίς όμως να φανερώσει τον πραγματικό σκοπό της στους Έλληνες μισθοφόρους παρά μόνο λίγο διάστημα πριν από την τελική αναμέτρηση με τον Πέρση βασιλιά.9 Αν και ο Κύρος έφτασε μέχρι τη Βαβυλώνα χωρίς να συναντήσει αντίσταση, ο Τισσαφέρνης είχε καταφέρει να προειδοποιήσει τον Αρταξέρξη Β΄ για τους πραγματικούς σκοπούς της εκστρατείας του Κύρου.10 Ο Πέρσης βασιλιάς κατάφερε να συγκεντρώσει στρατό, ο οποίος συγκρούστηκε με τα στρατεύματα του Κύρου στην πόλη Κούναξα. Έπαθλο της μάχης ήταν ο θρόνος της Περσικής Αυτοκρατορίας.

3. Θάνατος

Στα Κούναξα, στην αριστερή όχθη του ποταμού Ευφράτη, περίπου 70 χλμ. βόρεια της Βαβυλώνας, τον Οκτώβριο του 401 π.Χ. τα στρατεύματα του Κύρου Β΄ συγκρούστηκαν με το στρατό του Αρταξέρξη Β΄.11 Ο Κύρος ήταν επικεφαλής περίπου 13.000 Ελλήνων μισθοφόρων και 100.000 Ασιατών. Οι αρχαίες πηγές δεν είναι ξεκάθαρες για το μέγεθος των δύο στρατιωτικών δυνάμεων, αν και ο στρατός του Αρταξέρξη ήταν σαφώς πιο πολυάριθμος.12

Αρχικά, ο στρατός του Κύρου Β΄ είχε το προβάδισμα, αλλά ο θάνατός του έκρινε το τέλος της μάχης. Ο Κύρος σκοτώθηκε, πιθανόν από τους σωματοφύλακες του Αρταξέρξη Β΄, τον οποίο είχε προηγουμένως πληγώσει.13

Μετά το θάνατό του, ο Τισσαφέρνης σκότωσε με δόλο τους αρχηγούς των Ελλήνων μισθοφόρων.14 Οι Έλληνες αναγκάστηκαν να διασχίσουν τη Μικρά Ασία ως τον Εύξεινο Πόντο αντιμετωπίζοντας πολλαπλούς κινδύνους, προκειμένου να επιστρέψουν στην πατρίδα τους (Κάθοδος των Μυρίων). Η επιστροφή τους έχει χαρακτηριστεί ένα από τα πιο ένδοξα κατορθώματα της ελληνικής στρατιωτικής ιστορίας.15

4. Αποτίμηση και κρίσεις

Τα στοιχεία που συνέθεταν την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του Κύρου παρουσιάζονται αναλυτικά από τον Ξενοφώντα, τα δε σχόλιά του είναι ιδιαίτερα επαινετικά.16 Χαρακτηρίζει τον Κύρο Β΄ ως τον καλύτερο Πέρση ευγενή και ικανότερο ηγεμόνα της χώρας του μετά τον Κύρο Α΄. Τα προτερήματα του έγιναν εμφανή από τα παιδικά του χρόνια, καθώς ήταν υπάκουος, φιλομαθής, φιλοπρόοδος και πρώτος σε όλες τις ασχολίες που αρμόζουν σε έναν Πέρση ευγενή, όπως η ιππασία και το κυνήγι. Όταν ενηλικιώθηκε, συνέχισε να είναι ειλικρινής και δίκαιος, κρατούσε τις υποσχέσεις του, ήταν γενναίος στη μάχη και καλός φίλος. Υπήρξε εξαιρετικά ικανός και ειλικρινής, ενέπνεε πίστη στους γύρω του και ήταν αγαπητός τόσο στους Έλληνες όσο και στους Πέρσες. Σίγουρα ο Κύρος υπήρξε ανώτερος πολιτικός και στρατηγός από τον αδελφό του. Θεωρείται μάλιστα βέβαιο ότι αν εκείνος διαδεχόταν το Δαρείο ή κέρδιζε τελικά στη μάχη στα Κούναξα, η Περσική Αυτοκρατορία θα διατηρούσε την αίγλη και τη δύναμή της και δεν θα παρήκμαζε, όπως συνέβη στα χρόνια εξουσίας του Αρταξέρξη Β΄.

1. Ξεν., Αν. Ι.1.1.

2. Παυσ. 3.9.1, 5.6.5, 9.32.7.

3. Ξεν., Ελλ. Ι.1.2.

4. Ξεν., Αν. Ι.1.1-2.

5. Ξεν., Αν. Ι.1.3.

6. Ξεν., Αν. Ι.1.3-4.

7. Ξεν., Αν. Ι.2.1. Αναλυτικά βλ. Ιστορία Ελληνικού Έθνους,
τόμ. Γ: Κλασσικός Ελληνισμός (1), σελ. 334-335.

8. Ξεν., Αν. Ι.4.2-3.

9. Ξεν., Αν. Ι. 4.11

10. Ξεν., Αν. Ι.2.4.

11. Για τη μάχη στα Κούναξα βλ. αναλυτικά Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμ. Γ: Κλασσικός Ελληνισμός (1),  σελ. 335-337.

12. Ο Ξενοφών αναφέρει για το στρατό του Αρταξέρξη ότι αριθμούσε 1.200.000 πεζούς και 6.000 ιππείς, Ξεν. Ι.7. 11· Αναλυτικά βλ. Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμ. Γ: Κλασσικός Ελληνισμός (1), σελ. 335.

13. Ξεν., Αν. Ι.8.27-29.

14. Ξεν., ΚΠ VIII.8.3.

15. Bengtson, H., Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδος (Αθήνα 1991), σελ. 226.

16. Ξεν., Αν. Ι.9.

     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος

 
press image to open photo library
 

>>>