Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Πόλεμος των Διαδόχων Β΄, 319-315 π.Χ.

Συγγραφή : Παναγοπούλου Κατερίνα (9/9/2003)

Για παραπομπή: Παναγοπούλου Κατερίνα, «Πόλεμος των Διαδόχων Β΄, 319-315 π.Χ.», 2003,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=5865>

Πόλεμος των Διαδόχων Β΄, 319-315 π.Χ. (28/5/2008 v.1) War of the Successors II (319-315 BC) (23/10/2008 v.1) 
 

1. Ιστορικό πλαίσιο – Γεγονότα

H εκ νέου διανομή της αυτοκρατορίας του Αλεξάνδρου από τον Αντίπατρο, αντιβασιλέα της Μακεδονίας, έλαβε χώρα στο Τριπαράδεισο της Άνω Συρίας το 321 π.Χ. Εκεί αναδείχθηκαν δύο ταλαντούχοι και φιλόδοξοι στρατηγοί. Ο Σέλευκος, ένας από τους δολοφόνους του Περδίκκα, του στρατηγού του Αλεξάνδρου, ανέλαβε τη διοίκηση της Βαβυλώνας, ενώ ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος ορίστηκε στρατηγός αυτοκράτωρ της Ασίας και ανέλαβε να διεξαγάγει τον πόλεμο κατά του πιστού οπαδού του Περδίκκα, του Ευμένους από την Καρδία. Έτσι, απώθησε τον Ευμένη στα ανατολικά, υποχρεώνοντάς τον να καταφύγει με 600 στρατιώτες στο μικρό καππαδοκικό οχυρό Νώρα, όπου και τον πολιόρκησε.1 Πολύ σύντομα ο Μονόφθαλμος, παραβιάζοντας το διακανονισμό του Τριπαραδείσου, στράφηκε εναντίον κι άλλων σατραπών της αυτοκρατορίας και απέκτησε τον αποκλειστικό έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της κεντρικής Μικράς Ασίας.

Ωστόσο, ο θάνατος του Αντιπάτρου το 319 π.Χ. και ο αυθαίρετος διορισμός του Πολυπέρχοντος ως αντικαταστάτη του προκάλεσε την αντίδραση των Διαδόχων, με αποτέλεσμα την πλήρη ανατροπή της ισχύουσας τάξης πραγμάτων. Όταν ο Πολυπέρχων όρισε τον πιστό στους βασιλείς Ευμένη αντικαταστάτη του Αντιγόνου, στη θέση του βασιλικού στρατηγού, ο Αντίγονος συνήψε ανακωχή με τον Ευμένη και έλυσε την πολιορκία στα Νώρα, προκειμένου να αντιμετωπίσει τον Αριδαίο, σατράπη της Ελλησποντικής Φρυγίας, στο λεγόμενο Β' Πόλεμο των Διαδόχων (319-315 π.Χ.). Εισέβαλε στη Λυδία, κατέλαβε την Έφεσο, για να έρθει σε ανοιχτή ρήξη με τον Πολυπέρχοντα μετά την κατάσχεση των 600 ταλάντων που μετέφερε ένας μικρός στόλος στη Μακεδονία υπό τον Αισχύλο το Ρόδιο.2 Κατόπιν έστειλε στρατεύματα για να συλλάβουν τον Ευμένη στην Καππαδοκία3 και αργότερα στην Κιλικία.4 Ανακτώντας το κύρος του μετά τη θαλάσσια και χερσαία αιφνίδια επίθεσή του στο Βυζάντιο κατά του Κλείτου, επικεφαλής του στόλου του Πολυπέρχοντος, και του Αριδαίου, ο Αντίγονος απέτρεψε τον Ευμένη από τη συγκρότηση ικανού στόλου στα φοινικικά παράλια. Μετά την απόκρουση των στρατευμάτων του Αντιγόνου από τον Ευμένη στα Σούσα, κοντά στον ποταμό Κοπράτα, παραπόταμο του Πασιτίγρη, ο Μονόφθαλμος στράφηκε στη Μηδία και την Περσία, για να νικήσει τα στρατεύματα του Ευμένους αρχικά στη μάχη της Παραιτακηνής (317 π.Χ.)5 και στη συνέχεια στη μάχη της Γαβιηνής (316 π.Χ.).6 Κυνηγημένος από τον Αντίγονο, ο Ευμένης τελικά παραδόθηκε στον αντίπαλό του από τα στρατεύματά του, δικάστηκε, καταδικάστηκε και εκτελέστηκε,7 ενώ ο Μονόφθαλμος, κυρίαρχος πλέον των Άνω Σατραπειών, κατόρθωσε να καταστείλει προσωρινά μια σειρά αποστασιών Ιρανών σατραπών8 και μετέφερε στη Βαβυλώνα το θησαυρό 25.000 ταλάντων που είχε αποκτήσει έως τότε με τη μορφή λαφύρων και δώρων.9

2. Συνέπειες

Ο θάνατος του Ευμένους στη Γαβιηνή το 316 π.Χ. σήμαινε την απώλεια του τελευταίου πιστού υποστηρικτή των ιδεών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αφήνοντας πλέον στο Μονόφθαλμο την πρωτοβουλία ανασυγκρότησης του ενιαίου μακεδονικού κράτους. Η νίκη στη Γαβιηνή χάρισε στον Αντίγονο τον έλεγχο της Ασίας από το Hindu Kush έως στο Αιγαίο και του επέτρεψε να διορίσει σατράπες στην επικράτειά του τους πιο πιστούς του οπαδούς. Στη συνέχεια, σε αιφνιδιαστική επίθεση στη Βαβυλώνα, ο Μονόφθαλμος υποχρέωσε το Σέλευκο να εγκαταλείψει την περιοχή και να ζητήσει καταφύγιο στην πτολεμαϊκή επικράτεια (άνοιξη 315 π.Χ.).10 ώστε να αποτραπεί ένας ενδεχόμενος συνασπισμός εναντίον του. Η επιτυχία και οι μεγάλες πρόσοδοι του Μονόφθαλμου γέννησαν όντως το φθόνο των παλαιών του συμμάχων,11 που δεν είχαν προβλέψει αυτό το αποτέλεσμα, και έστρεψαν τον Πτολεμαίο, το Σέλευκο, τον Κάσσανδρο και το Λυσίμαχο εναντίον του κατά το λεγόμενο Γ' Πόλεμο των Διαδόχων (314-311 π.Χ.).12

1. Διόδ. Σ. 18.40-2· Αρρ., απ. 1.39-41· Just. 14.1-2.4· Πλούτ., Ευμ. 8.3-11.

2. Διόδ. Σ. 18.52.5-8.

3. Διόδ. Σ. 18.59.

4. Διόδ. Σ. 18.63.6.

5. Διόδ. Σ. 19.29.4 κ.ε.

6. Διόδ. Σ. 19.34 κ.ε.· Πλούτ., Ευμ. 15.3 κ.ε.· Πολύαιν. 4.6.11 κ.ε.

7. Διόδ. Σ. 18.57.3-63, 73.2 κ.ε., 19.12-34, 37-44.2.

8. Διόδ. Σ. 19.44.4-5, 46-8· Βengtson, Η., Die Strategie in der Hellenistischen Zeit. Ein Beitrag zum antiken Staatsrecht (Münch. Beitr. Papyrol. 26, 32, 36, München 1964), σελ. 1.180 κ.ε.

9. Διόδ. Σ. 19.48.5-8, 55.1.

10. Διόδ. Σ. 19.55.6.

11. Διόδ. Σ. 19.56.4-5.

12. Φαίνεται ότι είχαν προηγηθεί κάποιες εχθροπραξίες κατά του Αντιγόνου στα τέλη του 315 π.Χ., καθώς τα στρατεύματα του Κασσάνδρου δρούσαν στη Βόρεια Καππαδοκία και πολιορκούσαν την Αμισό το 314 π.Χ. (Διόδ. Σ. 19.57.4) και ίσως υπήρξε δραστηριότητα κατά του στόλου του Αντιγόνου στην Κύπρo, βλ. Βillows, R.A., Antigonos the One-Eyed and the Creation of the Hellenistic State (Berkeley – Los Angeles – London 1990), σελ. 108, σημ. 35.

     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος

 
press image to open photo library
 

>>>